Het duurt altijd langer dan je denkt #Vipassana

Lieve lezers,

Daar ben ik weer! Na 10 dagen stiltemeditatie terug in de bewoonde wereld. Ik weet niet zo goed wat ik erover moet schrijven, het was pijnlijk, intens, en heel heftig, maar ik ben blij dat ik het gedaan heb ookal was het heel anders dan ik verwachtte. Ik zal een poging doen tot uitleggen wat ik de afgelopen tien dagen gedaan heb. Zoals ik al schreef heb ik dus een 10-daagse stiltemeditatie gedaan, Vipassana. Tijdens deze 10 dagen gelden er heel veel regels. Ten eerste geen communicatie (niet praten, geen oogcontact, geen gebaren) behalve met de vrijwilligers en de leraren daar kun je wat tegen zeggen als er iets is of je iets nodig hebt of iets niet snapt, maar zo weinig mogelijk woorden gebruiken. Verder gelden er 5 regels; Geen enkel levend wezen doden (dus ook geen muggen/mieren etc), niet liegen, niet stelen, geen seksuele activiteit en geen gebruik van verdovende middelen (geen alcohol/drugs, roken etc, maar ook voor het gebruik van medicatie moet je naar de docent). Deze 5 regels noemen ze de sila. Verder zijn mannen en vrouwen strikt gescheiden en moet je je paspoort, telefoon en andere electronica inleveren bij de ingang. Verder geldt: niet lezen, niet schrijven, geen muziek luisteren, en zoals ik al zei noble silence, geen communicatie. Praktisch gezien betekent dit, mediteren, slapen, eten en oefeningen doen tegen de pijn. Het dagprogramma ziet er als volgt uit:
4:00 am Bel om wakker te worden
4:30-6:30 am Mediteren
6:30-8:00 am Ontbijt
8:00-9:00 am Groepsmeditatie in de hal
9:00-11:00 am Mediteer in de hal of op je kamer afhankelijk van de instructies van de leraar
11:00-12:00 noon Lunch
12noon-1:00 pm Rust/mogelijkheid tot gesprek met de leraar
1:00-2:30 pm Mediteren
2:30-3:30 pm Groepsmeditatie in de hal
3:30-5:00 pm Mediteer in de hal of op je kamer afhankelijk van de instructies van de leraar
5:00-6:00 pm Thee/fruit
6:00-7:00 pm Groepsmeditatie in de hal
7:00-8:30 pm Video met uitleg van S.N. Goenka, de hoofdleraar.
8:30-9:00 pm Meditatie in de hal
9:00-9:30 pm Mogelijkheid tot vragen aan de leraar
9:30 pm Lichten uit en slapen

Je mediteert dus zo’n tien uur per dag. Dit betekent dat je ook 10 uur per dag in kleermakerzit zit. Tijdens een van de meditaties moest ik denken aan een gedicht en ik kan het niet laten om het even aan te halen omdat het wederom te toepasselijk is. ARHCers die examen hebben gedaan onder mevrouw Bouwer, jullie weten vast al over welk gedicht dit gaat. Sorry mevrouw Bouwer, ik heb geen idee van wie het gedicht eigenlijk is maar ik citeer even het toepasselijke stukje:

Het duurt altijd langer dan je denkt,
ook als je denkt
het zal wel langer duren dan ik denk
dan duurt het toch nog langer dan je denkt.

Dit geldt zeker voor een uur niet bewegen. Vanaf dag 4 hadden we 3 keer per dag een uur waarin je je armen en benen niet mocht bewegen en je ogen absoluut niet mocht openen. Dat duurt echt altijd langer dan je denkt. Het Vipassana centrum iets buiten Kathmandu bleek een strenge te zijn. Dit betekende dat wij als nieuwe studenten van de 100 uur meditatie maar 2 uur op onze kamer hebben mogen mediteren, op dag 1 en op dag 10. De rest van de uren had je je eigen kussen in de grote hal waar we met ongeveer 150 deelnemers elke dag dit doorstaan hebben. Mannen en vrouwen een aparte ingang en een apart deel van de zaal. Ik had nog nooit echt meditatie gedaan dus dit was een totaal nieuwe ervaring. We aten elke dag een prutje voor ontbijt, ofwel een soort pap, ofwel met iets van graan of iets van rijst en daar kreeg je dan een soort bonensoep bij. De lunch was elke dag daal bhat (het nationale eten van Nepal, rijst met linzensoep en iets van groenten) en aan het eind van de dag bij de thee kreeg je twee bananen of een banaan en een halve appel. We sliepen op bedden met een matras van ongeveer 3 cm dik en het gebied voor de vrouwen was best wel klein dus je kon ook echt nergens heen. Maar goed, we kregen in ieder geval eten en een plek om te slapen en er waren douches en wc’s. Maar wat is nou Vipassana? Welke techniek leer je en waarom? Vipassana betekent de dingen zien zoals je echt zijn en is een techniek die aangeleerd werd door de Boeddha (verlichtte) als een techniek tegen universele problemen en de weg naar enlightenment (verlichting). Het ontwortelt je diepste problemen en ellende en voorkomt dat je meer ellende voor jezelf creeert want alle ellende die je voelt creeer je zelf door gedachten en reacties op prikkels die je krijgt. Bij Vipassana observeer je daarom je lichaam stukje voor stukje op sensaties die je voelt en die moet je dan objectief observeren, dus geen postieve of negatieve waarde aan hechten. Dus als je pijn hebt, dan constateer je dat, en dan besef je je dat alles tijdelijk is, opkomt en weer weggaat en dat reageren dus verspilde moeite is want het gaat wel weer over. De sensaties die je voelt (dus warmte, kou, tintelingen, pijn, druk, kloppingen etc) laten volgens Goenka zien dat je lichaam een en al verandering en reacties is. Je lichaam nu is niet hetzelfde als jaren geleden maar ook niet als net geleden, het verandert continue. Hij vergelijkt het met een rivier, het water dat op een bepaald moment stroomt op een bepaald punt is even later als niet meer hetzelfde water dus niet dezelfde rivier. Die sensaties zijn het punt waar lichaam en mind samenkomen. Hoewel de cursus claimt religieloos en universeel te zijn is heeft het dus een boedhistische achtergrond en dat merk je ook wel in hoe de techniek aangeleerd wordt. De eerste drie dagen leer je Anapana-meditatie, focus op je natuurlijke ademhaling en observeer zonder het je gaan controleren, dan observeer het gebied van de neus waar je ademhaling je neusvleugels raakt en daarna voel de sensaties die optreden onder je neus boven je bovenlip. Dit dient ervoor op je geest scherp te maken en gevoelig. Er zijn 6 ‘gevoelsdeuren’ die je informatie verstrekken, de 5 zintuigen (smaak, zicht, gehoor, reuk en aanraking) en gedachten. Verder zijn er 4 delen van je geest (mind) die deze informatie verwerken, waarneming van de prikkel, herkenning (begrijpen wat het is), gevoel (creeeren van een emotie bij de sensatie), reactie. Deze reactie genereert een ‘sankara’, een positieve of negatieve respons op een sensatie. Positieve sankaras leiden tot craving (hunkering/verlangen) en negatieve sankaras tot aversion (afkeer). Bijvoorbeeld: Je eet iets, je vindt het lekker en je verlangt naar meer, of je vind het vies en krijgt er een afkeer van. Sankaras vermenigvuldigen zichzelf en als je er een creert dan vermenigvuldigd dit enorm. Dus als je nu boos wordt, dan is de kans dat je in de toekomst weer met boosheid reageert groter. Dit geldt ook voor de positieve sankaras. Volgens deze lering bouwen de sankaras je leven lang op en als je dood gaat creeer je nog een grote sankara die je laat reincarneren in een bepaald lichaam. De laatste status van je geest is dus heel belangrijk voor hoe je reincarneert. De sleutel van Vipassana is om deze cirkel van sankaras te doorbreken tussen de fase van gevoel en fase van reactie door je lichaam dus te observeren. Door jezelf te trainen om niet automatisch negativiteit te creeeren, dan wel in de vorm van afkeer dan wel in de vorm van verslaving, stop je met jezelf ellendig te voelen. Verder als je een sankaras meer produceert word je niet herboren en kom je uit de cirkel van karma aldus Goenka. Een van de grote problemen die Goenka aanhaalt is het ego van mensen. Mensen verbinden een ‘ik’ aan het lichaam dat je nu hebben, terwijl dat volgens hem dus slechts een grote wolk van reacties is. Dan verbinden mensen daar een ‘mijn’ aan en alles wat je je toeeigend wordt daarmee belangrijk voor je. Dingen die je wil maar niet krijgt en dingen die je krijgt maar niet wil creeeren een hoop verlangen en afkeer, die je in jezelf maar blijft reproduceren. Mensen zoeken de oorzaak van hun ellende buiten zichzelf, het is de schuld van alles en iedereen, terwijl je toch echt zelf degene bent die zo reageert dat je jezelf slecht gaat voelen. Dus hoe helpt deze techniek? Nou het idee is dus om door objectief te blijven geen nieuwe sankaras meer te creeeren en dit komt dan in je lichaam tot uiting in dat de grote intense sensaties zoals pijn oplossen en je uiteindelijk een stroom van aangename tintelingen overhoud op je lichaam. Dan komen de oude sankaras naar boven en manifesteren zichzelf in nieuwe intense grote sensaties zoals pijn en opnieuw moet je dan objectief blijven observeren tot je geen sankaras meer overhebt, maar dit is een lang proces wat alsdus Goenka misschien niet eens in 1 leven lukt om te volbrengen. Als je geen sankaras meer creeert komt hieruit voort dat je alleen nog reageert met liefde en compassie omdat je geen negativiteit meer produceert. Dus als iemand je dan wat aandoet, reageer je uit compassie en reageer je niet met boosheid, maar met het bewustzijn dat deze persoon onwetend is. Mensen hebben de neiging elkaar negativiteit cadeau te doen en de truc is deze cadeautjes niet aan te nemen van anderen en ze met hun negativiteit bij hun te laten. Deze 10-daagse cursus is dus maar een heel klein stapje op dit pad naar verlichting. Dit is een klein stukje basis van de techniek, er zit nog veel meer achter, maar ik laat het voor nu even hierbij, ook omdat ik denk dat het lastig is dit alles te volgen als je het nooit in de praktijk geprobeerd hebt. Wat was mijn ervaring? Nou ik ga jullie niet mijn hele proces beschrijven, maar ik kan jullie zeggen dat ik het echt extreem zwaar gehad heb. De fysieke pijn die je krijgt van 10 uur per dag zitten (waarvan vanaf dag 4, drie keer een uur zonder te bewegen) is echt onbeschrijfelijk. En misschien denk je maar met jouw lichaam is dat logisch, ik zal je zeggen dat ook de mensen die dun en fit waren en elke dag yoga doen en heel veel pijn hadden. Ik heb wel ontdekt dat mijn pijngrens aardig verschoven kan en dat ik een sterke wil heb om dingen te doen volgens de regels en wat me opgelegd wordt als ik het idee heb dat het me verder zal moeten helpen. De combinatie van het goed willen doen en deze sterke wil zorgde ervoor dat ik nooit heb willen opgeven ondanks dat ik het echt heel zwaar had en me afvroeg waarom ik mezelf naar deze gevangenis en marteling gestuurd had. Naast de fysieke pijn is het mentaal ook zwaar. 10 uur per dag concentreren op je eigen lichaam is heel vermoeiend en je gedachten gaan alle kanten op. Zeker de eerste dagen merk je hoe je in je gedachten eigenlijk altijd met verleden of toekomst bezig bent, terwijl je aan beide niets kunt doen. Meditatie helpt in dat opzicht wel om je meer bewust te zijn van het moment, hoewel het door de pijn lastig was om daarvan te genieten. Na dag 7 werd de pijn wel iets minder en kon ik iets meer positieve dingen zien, maar voor mij kwam de grootste blijschap toen het voorbij was en ik weer kon praten en even mijn frustraties kon luchten. Daarna werd mijn meditatie ook echt aangenamer. Sommige van mijn medestudenten hadden echt een gevoel van bevrijding en ultieme blijdschap, maar dat heb ik niet echt. Net zoals ik niet perse vind dat iedereen dit moet gaan doen. Ik denk wel dat het een hele interessante techniek is, hoewel ik het vanuit mijn christelijke achtergrond soms wel lastig vond hoe Goenka in de avondvideos tegen de wereldreligies en gelovigen aan het schoppen was. Sommige punten waren heel erg waar, bijvoorbeeld dat veel mensen die zeggen een bepaalde persoon te volgen daar niet veel van laten zien in hun handelingen. Maar dat Goenka niet echt in een god gelooft was wel duidelijk, hij benadrukt vooral dat je jezelf moet bevrijden en dat je wel iemand als Jezus kunt volgen maar dat je moet werken om jezelf te bevrijden en ook verlicht te worden, want om aan het kruis nog compassie te hebben voor de mensen die je dat aandoen moet je wel verlicht zijn aldus Goenka. Al met al ben ik nu bezig met kijken hoe deze techniek wat voor mij zou kunnen betekenen omdat ik ookal ben ik wel kritisch naar sommige claims die ze maken best wel kan helpen om minder negatief te zijn. Daarom probeer ik de techniek los te zien van alle verhalen rondom reincarnatie en karma. Ik ben ondanks mijn heftige tijd daar toch blij dat ik het gedaan heb, het is een nieuwe ervaring en wie weet wat ik ervan mee kan nemen. Ik denk dat het me toch wel een beetje verandert heeft in mijn kijk op dingen en ik ga mijn best doen minder negatief te denken en de oorzaak van problemen niet bij anderen te leggen en me bewust te zijn van hoe ik op anderen reageer. Raad ik het aan? Ja eigenlijk wel, mijn valkuil was dat ik dacht in die 10 dagen echt problemen op te gaan lossen, maar als je weet dat het een kleine stap is en heel veel pijn gaat doen en je wil het, dan zeg ik ga het proberen want het is wel echt een interessante en leerzame ervaring waarbij je jezelf tegenkomt. Ik ben trots op mezelf dat ik het heb volgehouden en blij dat ik nu weer bezig kan met mijn eigen geloof, want niet mogen bidden was ook wel moeilijker dan ik dacht. Tot zo ver mijn verhaal rondom Vipassana, als je meer wilt weten vraag het gerust.

Nog even heel iets anders, vandaag is het nieuwe Nepalese jaar begonnen, dus ik wil jullie allemaal een heel gelukkig, gezegend en voorspoedig 2073 wensen! May all have peace, harmony, happiness. May all be happy!

Komende week weer hard aan het werk voor mijn onderzoek. Goed gesprek met mijn begeleider gehad voor ik Vipassana ging doen en heb weer richting om verder te gaan! Verder zondag een Nepalese bruiloft, maar daarover volgende keer meer! Altijd leuk om jullie reacties te lezen!

Knuffels uit Nepal!
Katinka

Very short English version:

Dear friends,

I am very sorry, but after typing the whole story of last week in Dutch I don’t really feel like writing in English as well, since I am still really tired and it is such a complicated story. Still I will give a short summary of what I did and my experiences. The last 10-days I did a Vipassana course, which is a 10-day silent meditation course. This means you need to follow many rules of which some are; no communication (no talking, eyecontact, signing), separation of men and women, no writing, no reading, no music and you need to hand in your passport and valuables when you enter the centre so you cannot run away. Ones you decide to go, you are practically locked up in some kind of prison for 10 days. The schedule for every day is as follows:
4:00 am Morning wake-up bell
4:30-6:30 am Meditate in the hall or in your room
6:30-8:00 am Breakfast break
8:00-9:00 am Group meditation in the hall
9:00-11:00 am Meditate in the hall or in your room according to the teacher's instructions
11:00-12:00 noon Lunch break
12noon-1:00 pm Rest and interviews with the teacher
1:00-2:30 pm Meditate in the hall or in your room
2:30-3:30 pm Group meditation in the hall
3:30-5:00 pm Meditate in the hall or your own room according to the teacher's instructions
5:00-6:00 pm Tea break
6:00-7:00 pm Group meditation in the hall
7:00-8:15 pm Teacher's Discourse in the hall
8:15-9:00 pm Group meditation in the hall
9:00-9:30 pm Question time in the hall
9:30 pm Retire to your own room--Lights out

As you see, 10 hours of meditation per day, which means 100 hours of meditation in the same lotus position, crossed legs. While doing this I remembered a poem which will definitely be recognized by everybody who did their exams with Heidy Bouwer at ARHC.

It always takes much longer than you think,
even if you think
it's bound to take much longer than I think
then it still takes longer than you think.

This really applies to 10 hours of meditation per day, especially to hours in which you are not allowed to move. From day 4 every day we were not allowed to move arms, hands, legs etc during the group sessions. The technique of Vipassana is to observe the body objectively and equanimously by observing all the sensations that come to your skin. From gross, solidified sensations like pain to tiny, pleasant sensations. You pass all parts from bottom to top and top to bottom and you shouldn’t attach any negative or positive association with the sensation, just observe. This way your mind learns not to react on everything that comes to your path with craving or aversion. Because that’s what happens if you put positive or negative association to a sensation. I decided not to explain the whole technique and background as I did in Dutch, if you want to know, search on the internet for Vipassana and you will find many sources who will explain you. It is a bit strange to tell my experience which something I didn’t explain properly, but still I think I should tell some. For me these 10 days were extremely hard. Firstly the physical pain of sitting with crossed legs 10 hours per day is undescribable. Everytime we had a 5 minute break all foreigners were stretching and doing all kind of exercises to reduce the pain, while most Nepali participants were more caring about doing their laundry. You might think that this pain is because of my body conditions, but I can tell that also the people who were very thin, practicing yoga a lot, where in terrible amount of pain. Then you have the mental pain of needing to concentrate on your body for 10 hours per day. So difficult, my thought kept on going everywhere. Interesting to notice that most of the time your thoughts go to the past or the future, they never stay in the present. All in all I had a very tough 10 days, also because I expected to really reach a lot and unroot my deeper problems, while in the end I found out that they just learn you the technique and it takes years to get to that stage while that is what they claim when you start; by practicing this you will unroot your problems, not mentioning that will not happen within the 10 days. Anyway, I am glad I did it, I learned a lot, I will try to implement the technique in my life somehow and we’ll see how it changes me. Ok, this is a very short and incomplete story, really sorry for that, but I am going to finish it here, if you want to know more please contact me!

Something totally different… Today is the Nepali New Year! So may all have peace, harmony, happiness. May all be happy! Have a blessed, happy and great 2073!

Coming week I will go back to my research again, got some new input fro my supervisor, so actually looking forward to that. Sunday I will have a Nepali wedding, but more about that next time.

Hugs from Nepal!

Katinka